Edirne'nin ender manda yetiştiricilerinden Metin Karaarslan, meşakkatli olmasına karşın işini severek yapıyor.
Anadolu'da "Camız, camış ve kömüş" olarak da bilinen manda, daha çok Samsun ve Afyonkarahisar gibi illerde yetiştirilirken Edirne'de pek tercih edilmiyor.
Sulak alanı seven mandalar için içerisinden nehirler geçen ve çokça göl bulunduran kentte manda yetiştiriciliğin zahmeti, üreticiyi başka alanlara sevk ediyor.
Edirne'nin ender manda yetiştiricilerinden 127 baş mandası bulunan Metin Karaarslan ise 30 yıldır bu meşakkatli uğraşından vazgeçmeyenlerden.
Merkeze bağlı Büyükdöllük köyünde babasıyla başladığı manda yetiştiriciliğini sürdüren Karaarslan, anaç mandaları sabah saatlerinde "Gölbaba" adı verilen sulak alana getiriyor.
Taze otların bulunduğu çayırda karnını doyuran mandalar, sırtlarını güneş ısıttığı zaman kendilerini ıslatma ihtiyacı duyuyor. Bazen toplu yattıkları yerde 2-3 saat geçiren mandalar, çamur kuruduğu zaman tekrar çamura yatıyor.
Günlük mesaisini tamamlayan Karaarslan, akşamüstü hayvanlarını yeniden ahıra almak için köye sürüyor.
- Zahmetli ama avantajlı
Karaarslan, manda yetiştiriciliğinin, zahmetli bir iş olmasına rağmen sığıra göre daha uzun yaşamaları dolayısıyla daha avantajlı olduğunu belirtti.
Manda sütünün kaymağının İstanbul'da pazarının iyi olmasına rağmen derisinin eskiye göre daha az kullanıldığını anlatan Karaarslan, "Manda derisi şu an ilgi görmüyor, önceden köselenin ham maddesiydi. Kırkpınar'da güreşen pehlivanların giydiği kispetin üretiminde manda derisi kullanılıyor. Başka deri dayanmıyor." dedi.
Kendisinin kentin az sayıdaki manda üreticilerinden olduğunu belirten Karaarslan, köyden kente göçle manda yetiştiriciliğinin azaldığını ifade etti.
Besicilere, manda yetiştiriciliğini tavsiye eden Karaarslan, "Önceden mandalar nehir kenarında da yetiştiriliyordu. İnsanların zamanla köyden ve hayvancılıktan uzaklaşması, bu işe olan ilgiyi azalttı. Başkalarına da manda yetiştirmelerini tavsiye ederim. 365 gün yanlarından ayrılmamanız lazım. Biraz sosyal hayatı kenara bırakacaksınız, ondan sonra oluyor. İkisi bir arada olmuyor, özellikle manda yetiştiriciliğinde sürekli aynı insanı istediği için başlarından ayrılamıyorsunuz." diye konuştu.
- Tarım ve Orman Bakanlığınca verilen destekler
Edirne, 642 baş manda ile Türkiye'de manda yetiştiriciliğinde 42. sırada yer alırken Tarım ve Orman Bakanlığının destekleriyle manda yetiştiriciliğin artması için çalışmalar yürütülüyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, mandacılığın geliştirilmesi amacıyla üreticilere malak ve dişi manda desteği veriyor.
Hayvancılık desteklemeleri kapsamında geçen yıl dişi mandalara hayvan başına 250 lira, soy kütüğüne kayıtlı dişi mandalara hayvan başına ilave 200 lira, programlı aşıları tamamlanmak kaydıyla 4 ay ve üzeri malaklara hayvan başına 250 lira, soy kütüğüne kayıtlı malaklara da hayvan başına ilave 200 lira destekleme ödemesi yapıldı.