2013 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarımına başlanan Dünyanın üçüncü,Avrupa’nın ise ikinci en büyük sinagogu olan Edirne’deki Yahudi Havrası, onarımın tamamlanmasına sayılı günler kala Mescid-i Aksa’ya yapılan saldırının tepkilerine takıldı.
Tamamı Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü bütçesinde yapılan ve 2 yıla yakın bir sürede yeniden ayağa kaldırılarak ibadet başta olmak üzere Yahudi cemaatinin sosyal etkinliklerine açılacak olan Havra, İsrail askerlerinin Mescid-i Aksaya yapılan saldırısı sonrasında hassas bir konuma geldi.
Yaklaşık 3 bin metrekare kapalı alan üzerine kurulu olan ve 1905 yılında yaşanan büyük yangın sonrasında tamamen yıkılan ve o dönemde Edirne’nin Kaleiçi semtinde bulunan yaklaşık 20 bin kadar Yuhudi cemaatinin ibadet ihtiyaçlarını karşılamak adına dönemin Padişahı 2. Abdülhamit’in fermanıyla 1906 yılında Fransız Mimar France Depre tarafından Viyana Sinagog’u örnek alınarak inşa edildi.
Zaman içinde yaşanan büyük Edirne depremi sonrasında hasar gören ancak yeniden tadilata alınan sinagog cemaatinin Edirne’de kalmaması üzerine kaderine bırakılarak bakımsızlık ve ilgisizlikten yıkılmaya terk edildi. 2007 yılında yüzüncü yaşına buruk bir şekilde yıkık tavanı ve dökülmekte olan duvarları ile giren sinagog’un ayağa kaldırılması için çalışma başlatan yetkililer devir konularında anlaşmaya vardıktan sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 2010 yılında 3 milyon 700 bin TL ihale bedeli ile ihale edilmesinin ardından restorasyon çalışmalarına başlandı.
Sinagogun, onarımın tamamlanmasının ardından gerek kültürel ve sanatsal etkinliklerin yapılıp,serginebileceği,Yahudi cemaatinin gelip ibadetinin yanında,düğün ve dermeklerini yapabileceği bir mekan olarak düşünülmesi planlanırken,yaşanan saldırı sonrasında sadece müze şeklinde değerlendirmesinin uygun olacağı belirtildi.
Edirne Valisi Dursun Ali Şahin yaşanan süreci değerlendirerek “Mescid-i Aksa’nın içinde bizzat savaş tatbikatı yapan o eşkıya ruhlu insanlar orada Müslümanları katlederken bizde onların burada sinagoglarını yapıyoruz.Bizde onların burada “içimde bir kinle söylüyorum”, mezarlıklarının çevresini ve etrafını değiştiriyoruz, projelerini kurula gönderiyoruz.Kültür Varlıkları kurulundan tescilini bekliyoruz.Bizim yaklaşımımız nerede onların yaklaşımı nerede?Havranın kullanımı sadece bulunduğu gibi müze olarak tescil edilecek.Ama içine bir sergileme ,vitrinleme yapılmayacak”şeklinde konuştu.
Sinagogun 2015 yılı Şubat ayında tamamlanması bekleniyor.