Kesme şekerin tanesi 50 kuruş!

Çaykur’un çaya ortalama yüzde 43.71 zam yapması çay fiyatlarını etkilerken şekere gelen zam adeta çayın tadını kaçırdı.

Çay yanında verilen ambalajlı kesme şekerin kilogram fiyatının 200 TL olması çay ocaklarını kara kara düşündürmeye başlarken esnaf ambalajsız şeker arayışına girdi.

Konu hakkında açıklama yapan ve çay tarifesi fiyatlarının sadece kağıt üzerinde kaldığını bir çok esnafın tarifeyi uygulayamadığını belirten Edirne Kahveciler Odası Başkanı Hakan Gönay,çayın kilogram fiyatının yüzde 40 - 45 gibi artığını 50 lira olan çayın şuan 70 lira olduğunu kaydetti.

İlerleyen günlerde Çaya bir zam daha yansıyacağını belirten Gönay “toptancısıyla görüştüm aybaşında 85 lira olacağını söyledi, yani bu da yüzde 90 gibi bir zama tekabül eder. Zor durumda olan esnafımız daha da zor bir yaşam içine girmeye başladı. Çalışanlarını işten çıkarmak zorunda kaldı, kendi işinin başına geçti”diyerek iş yeri sahibinin kendi iş yerinde işçi olduğu belirtti.

Çayın yanında şekere de ciddi zam geldiğini ve maliyeti artırdığını ifade eden Gönay “şekere de yüzde 15-20 zam geldi. Geçen yıl 33 liraya aldığımız sargılı 5 kiloluk şeker şuan da 200 lira. Bunun neresini uygulayacaksın hangi fiyat farkıyla bunu gidereceksin, nasıl yapacaksın, iş çığırından çıktı”dedi.

Edirne genelinde çay fiyat tarifesinin uygulanamadığını 3 TL olan tarifeyi az sayıda esnafın uyguladığını, bölgeye göre 2 veya 2.5 TL’den satış yapan esnafın dahada ağırlıkta olduğunu kaydetti.

Gönay “3 kademeli fiyat oluştu. Dar gelirli bölgelerde 2 lira, biraz daha işlek olan yerlerde 2,5, merkezi yerlerde 3 lira. Yani böyle bir şey. Ben 4 yıldır başkanım böyle bir şeyle ilk defa karşılaşıyorum. Uygulamada çok büyük zorluklar var. Buda esnafın cebinin boş olmasından kaynaklı. Esnaf diyor ki ‘ben evime ekmek götüreyim bugünü kurtarayım yeterli’ diyor. Mesele gerçekten el atılması gereken bir mesele”dedi.

Zam konusunda talep gelmediğini ifade eden Gönay “ şuan da 3 lira diye güncelledik. Şuan da uygulayan 10 nokta Edirne’de. Yani 400 tane mekanın içinde 10 tane mekan. Oda çok işlek yerlerde kiraları yüksek olan yeni yerleşimde, merkezde yani çok az nokta da 3 lira var. 2,5 lirayı zorladık bayramdan önce 2,5 lirayı geçmekte bin evlerde, kıyıkta muvaffak oldu, diğer bölgelerde uygulayamıyoruz. Çünkü karşımızdaki müşterimiz sabit gelirli onların gelirleri artmadı ki nasıl uygulayacaksın adam zaten içtiği çayın parasını zor veriyor”şeklinde konuştu.

34 yıldır esnaf olduğunu ve 96 yılında yaşanan devalüasyon döneminde bile bu kadar sıkıntı yaşamadıklarını belirten Gönay “Şuan gerçekten çok zor durumdayız sadece iş yerlerimizde hiç olduk”dedi.

İş yerinde bir ayda sadece 20 adet kahve satışı yapıldığını,tarifeye göre olan 10 liranın uygulanamadığını ve bununda sembolik olduğunu belirten Gönay “Kahve şuan da 10 lira. 7 liraydı. Fakat 10 lira uygulaması çoğu yerde yok. Zaten sembolik olarak kaldı. Mesela bizim mekanda ayda en fazla 20 tane kahve satılır yani günde 1 tane satılmıyor. O iş lüks oldu”dedi.

“Çaylar benden” ifadesinin artık tarih olduğuna dikkat çeken Gönay, kahvelerde çay ısmarlamanın lüks olduğunu müşterinin yalnız oturmayı tercih ettiğini kaydetti. “Çaylar benden” denirdi artık şuan o tarih oldu. Şimdi ilk önce geldiğinde müşteri yalnız olan boş bir masaya oturuyor, bir çay söylüyor. Çayını içtikten sonra arkadaş grubuna katılıyor. Şimdi artık bunu yadırgamıyoruz, şartlara uymak zorunda kaldık. Mecburen hesabını yapmak zorunda ki bu daha kolay günler. Temmuz ayından sonra daha yüksek zamlarla karşılaşabiliriz. Bu yüzde 200 lira varan zamları fiyat arttırmadan karşılamamız mümkün değil. Sonuna kadar direneceğiz. Esnaf olarak hizmetimizden taviz vermeyeceğiz. Bazı esnaf kardeşlerimiz sargılı şekerden normal açık şekere geçmeye başladı. Çünkü maliyetler gerçekten çok yüksek yani 1 yıl önce 33 liraya aldığımız şeker bugün 200 lira olabilir mi? Neyin kıyaslamasını yapacağız?”şeklinde konuştu.

Yaşanan duruma çare aramak durumunda kaldıklarını ve ambalajın şekere bindirdiği maliyeti gördüklerini belirten Gönay “ esnaf gerçekten para kazanmıyor. Böyle durum olmaz. Mecburen çare arıyoruz. Ya fiyat arttırıp müşteri kaybedeceksin ya da başka açık şekere yöneleceksin. Kesme şekerin kilosu 200 TL. 405 adet var ve tek şeker birim olarak 50 kuruşa geliyor. Yani iki şekerli içerse adam zaten 1 lirası şeker maliyeti. Yani sen şimdi 2 liraya çay verdiğini düşün bunun işçiliği yok mu? Enerji gideri yok mu? İşçi masrafı yok mu? Gerçekten esnaf olarak çok zor duruma düştük. Bu fiyat artışını sabit duruma getirip esnaf da yolunu bir an önce çizmek istiyor. Yani birinin dur demesi gerekiyor”dedi.

Ayakkabı tamircisi olan esnaf Halit Erdem ise gelen zamlardan dolayı çay keyiflerinin kaçtığını belirterek, önceden müşterisine çay ikram ettiklerini ama son gelen zamlar sonrasında müşterilerinin kendilerine çay ısmarlamasını beklediklerini söyledi.

Kahveci esnafı Murat Demir ise tabak, bardak ve çay maliyetinin 17 TL olduğunu, bir bardak çay maliyetinin 2.5 TL olduğunu ifade ederek “şekerin tanesi 50 kuruş. 2 adet şeker 1 TL, şu an maliyetlere yetişemiyoruz. Sadece çay değil. Bunun yanında doğalgaz,su,vergi, dükkan kirası var.Sattığımız çayı 2.5 TL’ye kurtaramıyoruz. En son gelen zamlarla maliyeti kafa kafaya. Ismarlama dönemi zaten bitti. Fazla kalabalık olduğunda masaya gitmiyorlar”dedi.